Τελ. ενημέρωση:
29-Sep-2000

Αρχ Ελλ Ιατρ, 17(1), Ιανουάριος-Φεβρουάριος 2000, 18-25

ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ

Παθογένεια και θεραπεία των ρευματικών εκδηλώσεων
στις ιδιοπαθείς φλεγμονώδεις εντεροπάθειες

Ι.Α. ΜΟΥΖΑΣ,¹ Η.Δ. ΚΡΗΤΙΚΟΣ^2
1Γαστρεντερολογική Κλινική
²Ρευματολογική Κλινική, Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο Κρήτης

Η ελκώδης κολίτιδα και η νόσος του Crohn ή ιδιοπαθείς φλεγμονώδεις νόσοι του εντέρου (ΙΦΕΝ) εμφανίζουν συχνά εξωεντερικές εκδηλώσεις από το μυοσκελετικό σύστημα. Στην παθογένεια αυτών των ρευματικών εκδηλώσεων συμμετέχουν ανοσολογικοί μηχανισμοί, που σχετίζονται με την έναρξη και χρονιότητα της φλεγμονής στις ΙΦΕΝ. Από τις έως τώρα ενδείξεις, στις ρευματικές εκδηλώσεις των ΙΦΕΝ παρατηρείται ευαισθητοποίηση μακροφάγων και Τ-λεμφοκυττάρων, καθώς και έκκριση κυτταροκινών και άλλων μεσολαβητών της φλεγμονής. Οι γνώσεις μας στον τομέα της παθογένειας των ρευματικών εκδηλώσεων των ΙΦΕΝ αναμένεται να διευρυνθούν με ανοσολογικές μελέτες του αρθρικού υμένα επί ασθενών με ΙΦΕΝ και αρθρίτιδα. Η θεραπεία των ρευματολογικών εκδηλώσεων των ΙΦΕΝ συνίσταται στη θεραπεία της υποκείμενης νόσου. Στην καθημερινή πρακτική, η αντιμετώπισή τους αποσκοπεί στην ανακούφιση από τον πόνο, στον περιορισμό της φλεγμονής και στην πρόληψη αρθρικής παραμόρφωσης με φαρμακευτικά μέσα και φυσικοθεραπεία. Ως πρώτης γραμμής φάρμακα, χαρακτηρίζουμε τα απλά αναλγητικά και τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη. Τα μη στεροειδή, παρόλο που επιφέρουν γρήγορη ανακούφιση των συμπτωμάτων, μπορεί να προκαλέσουν έξαρση της εντεροπάθειας, γι’ αυτό και πρέπει να χορηγούνται με σύνεση. Τα κορτικοειδή σε τοπική ή συστηματική χορήγηση προτιμώνται σε επιμένουσες περιπτώσεις. Τα φάρμακα δεύτερης γραμμής θεωρούνται ότι αναστέλλουν τη φυσική πορεία της αρθρικής νόσου. Αυτά είναι η σουλφασαλαζίνη και η μεθοτρεξάτη. Ιδίως στην περιφερική αρθρίτιδα των ΙΦΕΝ, η σουλφασαλαζίνη έχει αποδώσει πολύ ικανοποιητικά αποτελέσματα. Μειονεκτήματα της σουλφασαλαζίνης είναι ότι η δράση της γίνεται εμφανής σε 2–3 μήνες από την έναρξη της θεραπείας. Για τη μεθοτρεξάτη υπάρχουν θετικά αποτελέσματα, προς το παρόν μόνο από ανοικτές μελέτες. Νεότερα φάρμακα για τις ρευματικές εκδηλώσεις των ΙΦΕΝ είναι οι αναστολείς και τα αντισώματα κατά των κυτταροκινών, ιδίως το αντι-TNF-α, για το οποίο αναμένονται τα αποτελέσματα κλινικών μελετών. Σημαντική για την ποιότητα ζωής του ασθενούς με ΙΦΕΝ και αγκυλωτική σπονδυλαρθρίτιδα είναι η αποκατάσταση αλλά και η πρόληψη των αγκυλώσεων και παραμορφώσεων με τα κατάλληλα φυσικοθεραπευτικά μέτρα, τις ασκήσεις και τον τρόπο ζωής.

Λέξεις ευρετηρίου: Ελκώδης κολίτιδα, Θεραπεία, Νόσος του Crohn, Παθογένεια, Ρευματικές εκδηλώσεις.