Τελ. ενημέρωση:
12-Dec-2000

Αρχ Ελλ Ιατρ, 17(3), Μάϊος-Ιούνιος 2000, 285-292

ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ

Εντατική θεραπεία και κεραυνοβόλος ηπατική ανεπάρκεια
Σύγχρονες μέθοδοι υποστήριξης της ηπατικής λειτουργίας

Γ. ΓΕΡΟΛΟΥΚΑ-ΚΩΣΤΟΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ,¹ Β. ΣΜΥΡΝΙΩΤΗΣ^2
1Μονάδα Αναισθησιολογίας,
²Β' Χειρουργική Κλινική, Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο Αθηνών, Αρεταίειο Νοσοκομείο

Η κεραυνοβόλος (ταχέως εξελισσόμενη) ηπατική ανεπάρκεια (ΚΗΑ) χαρακτηρίζεται από υψηλή νοσηρότητα και θνητότητα. Η έγκαιρη αντιμετώπιση σε μονάδα εντατικής θεραπείας και η δυνατότητα πραγματοποίησης επείγουσας μεταμόσχευσης ήπατος αποτελούν αναγκαιότητα για την επιβίωση των ασθενών. Η έλλειψη ηπατικών μοσχευμάτων έχει επιβάλει την αναζήτηση μεθόδων υποκατάστασης της ηπατικής λειτουργίας, που είτε θα δώσουν την ευκαιρία για αυτόματη ανάνηψη του πάσχοντος ήπατος ή θα αποτελέσουν «γέφυρα για τη μεταμόσχευση». Προσπάθειες που έγιναν στο παρελθόν, όπως η πλασμαφαίρεση, η αιμοδιήθηση μέσω φίλτρων άνθρακα και η εξωσωματική διήθηση του αίματος μέσα από λεπτές τομές ηπατικού ιστού, δεν έτυχαν εκτεταμένης κλινικής εφαρμογής. Οι σύγχρονες μέθοδοι υποκατάστασης της ηπατικής λειτουργίας περιλαμβάνουν τη βοηθητική μεταμόσχευση τμηματικού ήπατος, το βιοτεχνητό ήπαρ, τη μεταμόσχευση ηπατοκυττάρων, την εξωσωματική αιμοδιήθηση μέσω απομονωμένου ολικού ήπατος και την ξενομεταμόσχευση. Η βοηθητική μεταμόσχευση τμηματικού ήπατος εμφανίζει το πλεονέκτημα ότι ο ασθενής απαλλάσσεται από την ανοσοκαταστολή, όταν αναλάβει λειτουργικά το εναπομείναν φυσικό ήπαρ. Το βιοτεχνητό ήπαρ είναι η πλέον υποσχόμενη σύγχρονη μέθοδος εξωσωματικής υποστήριξης του ήπατος και αποτελεί μοναδική τεχνολογική πρόκληση, καθώς αναπαράγει πολλές από τις πολύπλοκες ηπατικές λειτουργίες και διορθώνει τις μεταβολικές, αιμοδυναμικές και νευρολογικές διαταραχές, όπως την ηπατική εγκεφαλοπάθεια. Κατά τη μεταμόσχευση ηπατοκυττάρων αποφεύγεται η μεγάλη χειρουργική επέμβαση και μπορεί να γίνουν περισσότερες θεραπευτικές προσπάθειες, διορθώνονται μεταβολικές διαταραχές και αντιμετωπίζονται η ΚΗΑ, αλλά και συγγενή μεταβολικά νοσήματα του ήπατος. Η αιμοδιήθηση μέσα από απομονωμένο ήπαρ εμφανίζει περιορισμένη αποτελεσματικότητα, για ανοσολογικούς κυρίως λόγους. Η ξενομεταμόσχευση, αν και βελτιώνει τη βιοχημική εικόνα και την πηκτικότητα, συνδέεται με ποικίλα ανοσολογικά προβλήματα. Η εφαρμογή των μεθόδων αυτών απαιτεί περισσότερη έρευνα και εμπειρία, ώστε να τύχουν ευρύτερης κλινικής εφαρμογής. Η διαγονιδιακή βιοτεχνολογία και η ανοσορρύθμιση μπορούν να προσφέρουν τη δυνατότητα χρησιμοποίησης ξενογενών ιστών, ώστε να ξεπεραστεί το πρόβλημα της έλλειψης ανθρώπινων μοσχευμάτων.

Λέξεις ευρετηρίου: Αιμοδιήθηση, Ήπαρ, Ηπατοκύτταρα, Κεραυνοβόλος ηπατική ανεπάρκεια, Μεταμόσχευση.