Τελ. ενημέρωση:
   08-Jan-2001
 

Αρχ Ελλ Ιατρ, 17(4), Ιούλιος-Αύγουστος 2000, 371-376

ΒΡΑΧΕΙΑ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ

99mTc-HYNIC-rh-ανεξίνη V
Η απεικόνιση του αποπτωτικού θανάτου

Α. ΖΑΓΚΛΗΣ, Ε. ΧΟΥΣΙΑΝΑΚΟΥ
Εργαστήριο Πυρηνικής Ιατρικής, ΠΓΝΝ "Ο Ευαγγελισμός", Αθήνα

Λέξεις ευρετηρίου: Απόπτωση, Φωσφατιδυλοσερίνη, 99mTc-HYNIC-ανεξίνη V.

Το 1972, ο Kerr εισήγαγε για πρώτη φορά τον όρο «απόπτωση», περιγράφοντας τις χαρακτηριστικές μορφολογικές αλλοιώσεις των κυττάρων, που παρατήρησε σε δείγματα ιστών από επινεφρίδια.1 Τα αποπτωτικά κύτταρα εμφάνιζαν συρρίκνωση, συμπύκνωση της χρωματίνης του πυρήνα και κατακερματισμό της. Aντίθετα, τα μιτοχόνδρια δεν παρουσίαζαν, οπτικά τουλάχιστον, αλλοιώσεις και η κυτταρική μεμβράνη τους παρέμενε ανέπαφη, αν και με φυσαλίδες εντός αυτής. Ακόμα, η ηλεκτροφόρηση του DNA αποπτωτικών κυττάρων παρουσίαζε χαρακτηριστική εικόνα σκάλας (ladder bands).2

Ο κυτταρικός θάνατος μπορεί να επέλθει με δύο διαφορετικούς τρόπους.3–5 Είτε με ανοργάνωτο, παθητικό και απότομο τρόπο (νέκρωση), είτε με ενορχηστρωμένο (απόπτωση), που ελέγχεται με εξίσου περίπλοκους μηχανισμούς, όπως αυτοί με τους οποίους ελέγχεται και ο πολλαπλασιασμός των κυττάρων. Η νέκρωση επιφέρει μη αντιστρεπτή καταστροφή της κυτταρικής μεμβράνης, διόγκωση του κυττάρου και ανεξέλεγκτη έκλυση ενζύμων (λιπασών, πρωτεασών κ.λπ.), τα οποία προκαλούν καταστροφή και των παρακειμένων κυττάρων καθώς και τη δημιουργία φλεγμονώδους αντίδρασης. Η νέκρωση επέρχεται συνήθως από ακραίες αλλαγές του εξωτερικού περιβάλλοντος και αφορά σε ομάδες κυττάρων. Αντίθετα, η απόπτωση, μια φυσιολογική και ενεργητική διαδικασία, με τον προγραμματισμένο τρόπο που επιτελείται και με διατήρηση της ακεραιότητας της κυτταρικής μεμβράνης, δεν επιφέρει την καταστροφή των γειτονικών κυττάρων και συνεπώς τη δημιουργία φλεγμονώδους αντίδρασης. Η απόπτωση είναι φαινόμενο που αφορά μεμονωμένα κύτταρα.

Η έναρξη της απόπτωσης είναι αποτέλεσμα πολλών διαφορετικών εξωγενών ή ενδογενών σημάτων (πίν. 1), αλλά με κοινό καταληκτικό μηχανισμό θανάτου.3–12 Τα σήματα έναρξης της αποπτωτικής διαδικασίας μπορεί να προέρχονται είτε από την επιφάνεια του κυττάρου,6 όπως η αλληλεπίδραση του παράγοντα νέκρωσης των όγκων (Tumor Necrosis Factor, TNF) με τον υποδοχέα του ή του Fas (Αpo-1 ή CD95) με τον Fas-L,7 είτε από το κυτταρόπλασμα, με την επίδραση ακτινοβολίας, χημικών παραγόντων, υποξίας ή άλλων ερεθισμάτων. Πρόσφατες διαπιστώσεις απέδειξαν τον εν γένει ενορχηστρωτικό ρόλο των μιτοχονδρίων στη διαδικασία της απόπτωσης (εικ. 1).8,9

Η διατήρηση της ανατομικής ακεραιότητας της μεμβράνης των κυττάρων σε διαδικασία απόπτωσης είναι χαρακτηριστική, πλην όμως επέρχεται αρχικά αναστροφή στην κατανομή των φωσφολιπιδίων που τη συγκροτούν, καθώς και μια σειρά άλλων μεταβολών, σε τρόπο ώστε το κύτταρο να αναγνωριστεί από τα φαγοκύτταρα και να εναγκαλιστεί από αυτά.13 Η φωσφατιδυλοσερίνη συγκρατείται υπό φυσιολογικές συνθήκες στην κυτταροπλασματική πλευρά της κυτταρικής μεμβράνης με τη βοήθεια δύο ΑΤΡ-εξαρτώμενων ενζύμων, της φλοπάσης και της τρανσλοκάσης.14,15 Κατά τη διάρκεια της ενεργοποίησης της απόπτωσης επέρχεται αναστολή των δύο αυτών ενζύμων, με ταυτόχρονη ενεργοποίηση ενός άλλου ενζύμου, της σκραμπλάσης,14 γεγονός που έχει ως αποτέλεσμα τη μετανάστευση της φωσφατιδυλοσερίνης στην εξωτερική πλευρά της κυτταρικής μεμβράνης. Η εξωτερίκευση αυτή της φωσφατιδυλοσερίνης είναι ένα γενικό και πρώιμο χαρακτηριστικό της αποπτωτικής διαδικασίας, πολύ πριν εμφανιστούν οι χαρακτηριστικές αλλοιώσεις στον πυρήνα του κυττάρου, και η διαπίστωσή του στην εξωτερική κυτταρική επιφάνεια αποτέλεσε έναν εύλογο στόχο για την ανάπτυξη τεχνικών καθορισμού των κυττάρων που έχουν ήδη εισέλθει στην αποπτωτική διαδικασία (εικ. 2).

Ανεξίνη V και απόπτωση

Μια πρωτεΐνη με μεγάλη τάση σύνδεσης με τη φωσφατιδυλοσερίνη, είναι η ανεξίνη V.16–18 H επισήμανση αυτής της πρωτεΐνης με 99mTc ή 123Ι αποτέλεσε και τη βάση της ανάπτυξης του ραδιοφαρμάκου με την εμπορική ονομασία Apomate® (Theseus Imaging Cο), το οποίο ευρίσκεται στο στάδιο των κλινικών ερευνών, προκειμένου να χρησιμοποιηθεί για την in vivo ραδιοϊσοτοπική ανίχνευση και απεικόνιση κυττάρων σε απόπτωση.19 Άλλες τεχνικές για την απεικόνιση της αποπτωτικής διαδικασίας στηρίζονται στο φαινόμενο του πυρηνικού μαγνητικού συντονισμού (Magnetic Resonance, MR) και στη δυνατότητα που έχει να ανιχνεύει τις λεπτές διαφορές που παρατηρούνται στα υπό απόπτωση κύτταρα. Σε αυτές τις τεχνικές συμπεριλαμβάνονται η φασματοσκοπική μελέτη των λιπιδίων των κυττάρων (lipid proton magnetic resonance) και ο μαγνητικός συντονισμός που ανιχνεύει και απεικονίζει τις διαφορές στην ταχύτητα διάχυσης (MR diffusion-weighted) διαφόρων κυτταρικών συστατικών στα αποπτωτικά κύτταρα.

Η ανεξίνη V ανήκει στις πρωτεΐνες με μεγάλη τάση σύνδεσης με ασβέστιο και φωσφολιπίδια. Είναι γνωστή με διάφορα ονόματα, όπως πρωτεΐνη 4 του πλακούντα (ΡΡ4), αντιπηκτική πλακουντιακή πρωτεΐνη Ι (ΡΑΡ Ι), ασβεστιο-φωσφολιπιδο-συνδετίνη I (CPB-I), ασβεστιοεξαρτώμενη δεσμεύουσα τα φωσφολιπίδια πρωτεΐνη 33 (CaBP 33), αγγειακή αντιπηκτική πρωτεΐνη άλφα (VACα), ανκορίνη CII, λιποκορτίνη-V και αναστολέας της θρομβοπλαστίνης. Η ανεξίνη V απαντάται κυρίως στην κυτταροπλασματική πλευρά των κυτταρικών μεμβρανών, προφανώς συνδεδεμένη με φωσφατιδυλοσερίνη σε φυσιολογικές συγκεντρώσεις ασβεστίου. Η ανεξίνη V έχει την τάση να σχηματίζει τριμερή και η στοιχειομετρία σύνδεσής της με τη φωσφατιδυλοσερίνη είναι 4–8 μόρια ανεξίνης V ανά μόριο φωσφατιδυλοσερίνης. Η συγγένεια σύνδεσής της με τη φωσφατιδυλοσερίνη είναι πολύ μεγάλη (σταθερά διαστάσεως Kd=7 nmol) και η κινητική της σύνδεσής της πολύ ταχεία. Η σύνδεση είναι ασβεστιοεξαρτώμενη, αλλά παρουσία EDTA (που δεσμεύει το ασβέστιο) η σύνδεση είναι αντιστρεπτή.15

Το γονίδιο της ανεξίνης V ευρίσκεται στο ανθρώπινο χρωμόσωμα 4q26-q28 και εκτείνεται σε μια περιοχή του DNA μήκους 28 kb, που περιέχει 13 εξόνια και 12 ιντρόνια. Το τελικό μόριο της ανεξίνης V, που προέρχεται από τη μετάφραση αυτού του γονιδίου, περιέχει 320 αμινοξέα και έχει μοριακό βάρος 35–36 kDa. Η ανεξίνη V είναι μια πρωτεΐνη επίπεδης και κυκλοτερούς διαμόρφωσης (τριτοταγής δομή), στην οποία παρατηρούνται 4 επαναλαμβανόμενες περιοχές, που καθεμιά της αποτελείται από 5 τμήματα με δομή α-έλικας (δευτεροταγής δομή). Η ανεξίνη V έχει ανιχνευθεί σε διάφορους ιστούς και κύτταρα, όπως μυοκάρδιο, ενδοθήλιο αγγείων, χονδροκύτταρα, οστεοβλάστες, γλοιοκύτταρα, αστροκύτταρα, ολιγοδενδροκύτταρα, κύτταρα Schwann, σκελετικά μυϊκά κύτταρα, οπτικό νεύρο, ηπατοκύτταρα και βρόγχους.

Αρχικά, η ανεξίνη V, συνδεδεμένη με τη φθορίζουσα χρωστική φθορισεΐνη ή με βιοτίνη, χρησιμοποιήθηκε στην κυτταρολογία και την ιστοχημεία για τη μελέτη του φαινομένου της απόπτωσης. Το 1994, ερευνητές στην εταιρεία NeoRx δημοσίευσαν την πρώτη επιτυχή προσπάθεια in vivo απεικόνισης θρόμβων (κολπικών και εν τω βάθει) σε χοίρους, χρησιμοποιώντας επισημασμένη με 99mTc ανεξίνη V.20,21 Έκτοτε, η 99mTc-ανεξίνη V έχει χρησιμοποιηθεί επιτυχώς για την απεικόνιση της απόρριψης καρδιακών, ηπατικών και πνευμονικών μοσχευμάτων σε πειραματόζωα.22–24 Από τις μελέτες19,25 βιοκατανομής του ραδιοφαρμάκου σε πειραματόζωα, διαπιστώθηκε ότι το ραδιοφάρμακο μέσα σε λίγα λεπτά ουσιαστικά απομακρύνεται από την κυκλοφορία (t1/2= 3–7 min) και το μεγαλύτερο ποσό της χορηγούμενης ραδιενέργειας εντοπίζεται στους νεφρούς (17% μετά από 3 ώρες) και στο σπλήνα (5,3% μετά από 3 ώρες). Η ραδιενέργεια στην ουροδόχο κύστη βαίνει επίσης αυξανόμενη (3% μετά από 3 ώρες). Είναι ενδιαφέρον το γεγονός, όπως έδειξαν αυτοραδιογραφικές μελέτες, ότι η 99mTc-ανεξίνη V εντοπίζεται αποκλειστικά στο νεφρικό φλοιό, χωρίς να απεικονίζονται η μυελώδης μοίρα ή οι νεφρικές θηλές. Μια εξήγηση γι' αυτό το φαινόμενο είναι η μη ειδική καθήλωση του ραδιοφαρμάκου στα εγγύς εσπειραμένα σωληνάρια, όπως έχει παρατηρηθεί και με άλλες χαμηλού μοριακού βάρους πρωτεΐνες. Τέλος, ο εγκέφαλος παρουσιάζει ασήμαντη καθήλωση του ραδιοφαρμάκου (0,009% μετά από 3 ώρες).

Η χρησιμοποιούμενη ανεξίνη V σε κλινικές μελέτες είναι ανασυνδυασμένη ανθρώπινη πρωτεΐνη (rh-annexin V, rh: recombinant human), η οποία παράγεται σε E. coli. Η συμπλοκοποίηση του 99mTc γίνεται χρησιμοποιώντας την υδραζινομάδα του 6-υδραζινονικοτινικού οξέος (HYNIC), που έχει ήδη συνδεθεί με το μόριο της ανεξίνης V, με το σχηματισμό διαζενιδικού δεσμού.26–28 Η καρβοξυλομάδα του HYNIC συνδέεται με την ε-αμινομάδα μιας από τις λυσίνες της ανεξίνης V με πεπτιδικό (αμιδικό) δεσμό, μετά από ενεργοποίησή της (της καρβοξυλομάδας) με ηλεκτριμίδιο. Η σύνδεση του HYNIC στην ανεξίνη V προκαλεί αλλαγή στη σταθερά σύνδεσής της με τη φωσφατιδυλοσερίνη, αν και η αλλαγή αυτή δεν είναι σημαντική (kd=16,8 nmol). Ως συνυποκαταστάτες, στη δημιουργία του οκταεδρικού συμπλόκου του 99mTc, με σθένος του 99mTc στο σύμπλοκο (IV) ή (V), χρησιμοποιούνται γλυκοεπτονικό οξύ, τρισίνη ή ο συνδυασμός τρισίνης/μονοφωσφίνης. Η αναγωγή του υπερτεχνητικού νατρίου, που λαμβάνεται από την έκλουση της γεννήτριας 99Mo/99mTc, γίνεται με δισθενή κασσίτερο και η δομή του παραγομένου συμπλόκου με τρισίνη φαίνεται στην εικόνα 3. Η ραδιοεπισήμανση είναι ταχεία και επιτελείται σε ήπιες συνθήκες, η δε ραδιοχημική καθαρότητα του λαμβανομένου ραδιοφαρμάκου ξεπερνά το 92%.

Εφαρμογή της 99mTc-rh-ανεξίνης V στην απεικόνιση της απόπτωσης

Το δίδυμο πολλαπλασιασμός-απόπτωση των κυττάρων είναι απαραίτητο στην ομοιοστασία των οργανισμών και έχει διατηρηθεί εξελικτικά. Στην 20ετία που διέρρευσε, διαπιστώθηκε ότι η διατάραξη αυτής της ισορροπίας χαρακτηρίζει διάφορες παθολογικές καταστάσεις, όπως τα αυτοάνοσα νοσήματα, την απόρριψη των μοσχευμάτων και τις μεταϊσχαιμικές βλάβες που συνοδεύουν τα εγκεφαλικά επεισόδια ή το έμφραγμα του μυοκαρδίου.28–30 Είναι επίσης παραδεκτό ότι η αντινεοπλασματική αγωγή (ανοσοθεραπεία, φάρμακα ή ακτινοβολία) ασκεί τη δράση της προκαλώντας τον αποπτωτικό θάνατο των νεοπλασματικών κυττάρων (πίν. 2). Η επιτυχής χρησιμοποίηση της 99mTc-rh-ανεξίνης V για την απεικόνιση της αποπτωτικής διαδικασίας ανοίγει πλέον έναν καινούργιο τομέα εφαρμογών αυτού του ραδιοφαρμάκου στην Πυρηνική Ιατρική.

Ένας σημαντικός τομέας εφαρμογής είναι η παρακολούθηση μοσχευμάτων για τυχόν απόρριψη, τόσο οξεία, όσο και χρονία.22–24 Τα μοσχεύματα που μπορεί να μελετηθούν είναι: καρδιά, πνεύμονες, μυελός οστών, ήπαρ. Μέχρι τώρα, τουλάχιστον, δεν έχει γίνει προσπάθεια μελέτης νεφρικών μοσχευμάτων, προφανώς λόγω της απέκκρισης του ραδιοφαρμάκου από τους νεφρούς και της καθήλωσής του σε αυτούς. Στην οξεία απόρριψη επισυμβαίνει προσβολή του μοσχεύματος από κυτταρολυτικά Τ-λεμφοκύτταρα, με ενεργοποίησή τους μέσω της οδού Fas-Fas-L. Στη χρονία απόρριψη, η ενεργοποίηση της ίδιας οδού (Fas-Fas-L) προσβάλλει το ενδοθήλιο των αγγείων που αιματώνουν τα εν λόγω όργανα. Ένας άλλος τομέας με ενδιαφέρον είναι η πρώιμη αξιολόγηση της έκτασης της καταστροφής του μυοκαρδίου μετά από έμφραγμα ή φλεγμονώδη εξεργασία (μυοκαρδίτιδα), με ανάλογη τροποποίηση της φαρμακευτικής αγωγής.4,17 Είναι γνωστό ότι τα μέχρι σήμερα χρησιμοποιούμενα ραδιοφάρμακα για τον εντοπισμό νεκρωθεισών περιοχών στο μυοκάρδιο από οποιαδήποτε αιτία, όπως τα 99mTc-PYP, 99mTc-glucaric acid ή το Myoscint® επισημασμένο με 111In, απαιτούν την πάροδο ικανού χρονικού διαστήματος (αρκετές ώρες ή και ημέρες) από το γεγονός για την απεικόνισή του.

Τέλος, η σημαντικότερη ίσως εφαρμογή της μεθόδου αναμένεται στην πολύ πρώιμη αξιολόγηση της ανταπόκρισης ασθενών που υποβάλλονται σε αντινεοπλασματική αγωγή. Για παράδειγμα, μόνο το 25% των ασθενών με καρκίνο του μαστού που υποβάλλονται σε αγωγή (π.χ. με Taxol) ανταποκρίνονται σ’ αυτήν, ενώ οι ανεπιθύμητες ενέργειές της εκδηλώνονται στο 100% των ασθενών και με το αντίστοιχο υψηλό οικονομικό κόστος. Με τις συμβατικές ανατομικές απεικονιστικές τεχνικές, πρέπει να παρέλθει ικανό χρονικό διάστημα για να διαπιστωθεί η αποτελεσματικότητα μιας αγωγής με το ανατομικό κριτήριο της συρρίκνωσης του όγκου. Αντίθετα, σε μια επιτυχή αγωγή, η αποπτωτική διαδικασία αρχίζει ταχύτατα (εντός 2 ωρών!) και συνεπώς η αποτελεσματικότητα της αγωγής μπορεί πλέον να διαπιστωθεί πολύ νωρίς και να τροποποιηθεί ανάλογα.

Συμπερασματικά, ο γιατρός, σήμερα, για πρώτη φορά διαθέτει μια ελάχιστα παρεμβατική μέθοδο, όχι μόνο διάγνωσης αλλά και αξιολόγησης των θεραπευτικών παρεμβάσεών του σε διάφορα νοσήματα με μεγάλη επίπτωση, νοσηρότητα και θνητότητα. Με τη μέθοδο αυτή είναι ακόμα δυνατή η εξατομίκευση των χορηγουμένων δόσεων στους ασθενείς, μια και η ανταπόκρισή τους μπορεί να διαπιστωθεί ταχύτατα. Αυτό θα έχει σημαντική επίπτωση τόσο στην αποτελεσματικότητα των θεραπευτικών παρεμβάσεων, όσο και στην εξοικονόμηση πόρων.31–33

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

  1. KERR JFR. Shrinkage necrosis: A distinct mode of cell death. J Pathol 1971, 105:13–20
  2. WYLLIE AH. Glucocorticoid-induced thymocyte apoptosis is associated with endogenous endonuclease activation. Nature 1980, 284:555–556
  3. STELLER H. Mechanisms and genes of cellular suicide. Science 1995, 267:1445–1449
  4. SARASTE M, PUKKI K. Morphologic and biochemical hallmarks of apoptosis. Cardiovasc Res 2000, 45:528–537
  5. EVAN G, LITTLEWOOD T. A matter of life and cell death. Science 1998, 281:1317–1322
  6. ASKHENAZI A, DIXIT VM. Death receptors: Signaling and modulation. Science 1998, 281:1305–1308
  7. NAGATA S, GOLSTEIN P. The Fas death factor. Science 1995, 267: 1449–1456
  8. GREEN DR, REED JC. Mitochondria and apoptosis. Science 1998, 281:1309–1312
  9. BRENNER C, KROEMER G. Mitochondria–the death signal integrator. Science 2000, 289:1150–1151
  10. THORNBERRY NA, LAZEBNIK Y. Caspases: Enemies within. Science 1998, 281:1312–1316
  11. ADAMS JM, CORY S. The Bcl-2 protein-family: Arbiters of cell survival. Science 1998, 281:1322–1326
  12. SCHENDEL CM, XIE Z, MONTAL MO, MATSUYAMA S, MONTAL M, REED JC. Channel formation by antiapoptotic protein Bcl-2. Proc Natl Acad Sci USA 1997, 94:5113–5118
  13. SAVILL J. Phagocytic docking without shocking. Nature 1998, 392:442–443
  14. ZWAAL RFA, SCROIT AJ. Pathophysiologic implications of membrane phospholipid asymmetry in blood cells. Blood 1997, 89: 1121–1132
  15. VAN HEERDE WL, DEGROOT PG, REUTELINGSPERGER CPM. The complexity of the phospholipid binding protein annexin V. Thromb Hemost 1995, 92:3113–3121
  16. KOOPMAN G, REUTELINGSPERGER CPM, KUIJTEN GAM, KEEHNEN RMJ, PALS ST, NAN OERS MHJ. Annexin V for flow cytometric detection of phosphatidylserine expression on B cells undergoing apoptosis. Blood 1994, 84:1415–1420
  17. VAN HEERDE WL, ROBERT-OFFERMAN S, DUMONT E, HOFSTRA L, DOEVENDANS PA, SMITS JFM ET AL. Markers of apoptosis in cardiovascular tissues: focus on annexin V. Cardiovasc Res 2000, 45:549–559
  18. BLANKENBER FG, KATSIKIS PD, TAIT JF, DAVIS RE, NAUMOVSKI l, OHTSUKI K ET AL. In vivo detection and imaging of phosphatidylserine expression during programmed cell death. Proc Natl Acad Sci USA 1998, 95:6349–6354
  19. BLANKENBER FG, KATSIKIS PD, TAIT JF, DAVIS RE, NAUMOVSKI l, OHTSUKI K ET AL. Imaging of apoptosis (programmed cell death) with 99mTc-Annexin V. J Nucl Med 1999, 40:184–191
  20. STRATTON JR, DEWURST TA, KASINA S, RENO JM, CERQUEIRA MD, BASKIN DG ET AL. Selective uptake of radiolabeled annexin V on acute porcine left atrial thrombi. Circulation 1995, 92:3113– 3121
  21. TAIT JF, CERQUEIRA MD, DEWURST TA. Evaluation of annexin V as a platelet thrombus-targeting agent. Thromb Res 1994, 75:491– 501
  22. VRIENS PW, BLANKENBER FG, STOOT JH, OHTSUKI K, BERRY GJ, TAIT JF ET AL. The use of Tc-99m-annexin V for the in vivo imaging of apoptosis during cardiac allograft rejection. J Thorac Cardiovasc Surg 1998, 116:844–853
  23. BLANKENBER FG, ROBBINS RC, STOOT JH, VRIENS PW, BERRY GJ, TAIT JF ET AL. Radionuclide imaging of acute lung transplant rejection with annexin V. Chest 2000, 117:834–840
  24. OGURA Y, KRAMS SM, MARTINEZ OM, KOPIWODA S, HIGGINS JP, ESQUIVEL CO ET AL. Radiolabeled annexin V imaging: diagnosis of allograft rejection in an experimental rodent model of liver transplantation. Radiology 2000, 214:795–800
  25. THOMPSON CB. Apoptosis in the pathogenesis and treatment of disease. Science 1995, 267:1456–1462
  26. VOSS M, COTTON MF. Mechanisms and clinical implications of apoptosis. Hosp Med 1998, 59:924–930
  27. RUDIN CM, RHOMPSON CB. Apoptosis and disease: Regulation and clinical relevance of programmed cell death. Annu Rev Med 1997, 48:267–281
  28. OHTSUKI K, AKASHI K, AOKA Y, BLANKENBER FG, KOPIWODA S, TAIT JF ET AL. Technetium-99m HYNIC-annexin V: a potential radiopharmaceutical for the in vivo detection of apoptosis. Eur J Nucl Med 1999, 26:1251–1258
  29. ABRAMS MJ, JUWEID M, TENKATE JF. Technetium-99m-human polyclonal IgG radiolabeled via the hydrazinonicotinamide derivative for imaging focal sites of infection in rats. J Nucl Med 1990, 31:2022–2028
  30. LIU S, EDWARDS DS. 99m-Tc-labeled small peptides as diagnostic radiopharmaceuticals. Chem Rev 1999, 99:2235–2268
  31. BLANKENBER FG, TAIT JF, STRAUSS HW. Apoptotic cell death: its implications for imaging in the next millenium. Eur J Nucl Med 2000, 27:359–367
  32. BLANKENBER FG, TAIT JF, OHTSUKI K, STRAUSS HW. Apoptosis: the importance of nuclear medicine. Nucl Med Commun 2000, 21: 241–250
  33. BLANKENBER FG, OHTSUKI K, STRAUSS HW. Dying a thousand deaths. Radionuclide imaging of apoptosis. Q J Nucl Med 1999, 43:170–176
© 2001, Αρχεία Ελληνικής Ιατρικής