Τελ. ενημέρωση:
11-Jul-2004

Αρχ Ελλ Ιατρ, 2000, 17(Συμπληρωματικό τεύχος Α):19-25

ΔΙΑΛΕΞΗ

Ρύθμιση της πήξης μέσω της οδού της αντιθρομβωτικής πρωτεΐνης C

J.H. GRIFFIN
Department of Molecular & Experimental Medicine, The Scripps Research Institute,
La Jolla, California 92037 USA

Η πλειονότητα των κληρονομικών θρομβοφιλικών διαθέσεων αφορά την οδό της πρωτεΐνης C, η οποία περιλαμβάνει τις πρωτεΐνες C και S ως αντιπηκτικούς παράγοντες (αναστολείς), τη θρομβομοδουλίνη και τους υποδοχείς της ενδοθηλιακής πρωτεΐνης C ως συμπαράγοντες για την ενεργοποίηση της πρωτεΐνης C και τους παράγοντες Va και VIIIa ως υποστρώματα για την ενεργοποιημένη πρωτεΐνη C. Η ενεργοποιημένη πρωτεΐνη C (APC) είναι μια φυσιολογική κυκλοφορούσα αντιπηκτική ουσία, η οποία παράγεται από το προένζυμο (ζυμογόνο) της πρωτεΐνης C με πρωτεόλυση. Η ισχαιμία προκαλεί την παραγωγή APC στον εγκέφαλο και στην καρδιά. Η αντίσταση στην APC συνιστά μειωμένη αντιπηκτική απάντηση στην APC. Η παραλλαγή του παράγοντα V που περιέχει Gln506 στη θέση της Arg506 (παράγοντας V-Leiden) προκαλεί αντίσταση στην APC, διαταράσσοντας την ανασταλτική αποτελεσματικότητα της οδού της πρωτεΐνης C. Ποικίλα λιπίδια και λιποπρωτεΐνες μπορεί να συμβάλλουν είτε στις προάγουσες την πήξη είτε στις αντιπηκτικές (ανασταλτικές) αντιδράσεις. Είναι ενδιαφέρον ότι οι λιποπρωτεΐνες υψηλής πυκνότητας (HDL), η «καλή χοληστερόλη» είναι ένας αντιπηκτικός συμπαράγοντας της οδού της πρωτεΐνης C και μελέτες στηρίζουν την υπόθεση ότι ειδικές ελάσσονες απολιποπρωτεΐνες ή και λιπίδια των HDL είναι αντιπηκτικές. Οι στατίνες που κανονικά χρησιμοποιούνται για θεραπεία της υπερχοληστερολαιμίας, είναι επίσης και αξιόλογα αντιπηκτικά. Αντιπηκτικά λιπίδια είναι η φωσφατιδυλική αιθανολαμίνη και η καρδιολιπίνη. Προπηκτικά λιπίδια/λιποπρωτεΐνες είναι τα πλούσια σε τριγλυκερίδια σωματίδια του πλάσματος και οι οξειδωμένες λιποπρωτεΐνες χαμηλής πυκνότητας (LDL). Τα προπηκτικά και αντιπηκτικά λιπίδια/λιποπρωτεΐνες του πλάσματος συμβάλλουν στην ισορροπία Yin-Yang, η οποία βοηθάει την προς τα άνω και κάτω ρύθμιση της παραγωγής θρομβίνης. Διαγνωστικές και θεραπευτικές πρόοδοι στην κατανόηση και θεραπεία της θρόμβωσης εξακολουθούν να προκύπτουν από την έρευνα της οδού της πρωτεΐνης C.

Λέξεις ευρετηρίου: Θρόμβωση, Λιποπρωτεΐνες υψηλής πυκνότητας, Παράγοντας V, Πρωτεΐνη S.