Τελ. ενημέρωση:

   17-Sep-2004
 

Αρχ Ελλ Ιατρ, 18(1), Ιανουάριος-Φεβρουάριος 2001, 20-34

ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ

Aspergillus fumigatus, A. flavus και Α. niger
Λοιμογόνοι παράγοντες αεροδυναμικής, ανοσολογικής και μεταβολικής φύσης

Μ.Ε. Καμπούρης, Α. Βελεγράκη
Kέντρο Αναφοράς Μυκητιάσεων, Εργαστήριο Μικροβιολογίας, Ιατρική Σχολή,
Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Αθήνα

Οι «λοιμογόνοι παράγοντες» που αφορούν ευκαιριακά παθογόνους οργανισμούς, όπως οι μύκητες, κατ' ουσία περιγράφουν την ιδιαίτερη ικανότητά τους να αναπτύσσονται σε οποιοδήποτε ξενιστή. Η μελέτη των γονοτυπικών χαρακτήρων των ασπεργίλλων επιβεβαιώνει ότι η πλειοψηφία αυτών διαθέτει τον κατάλληλο ενζυμικό εξοπλισμό για την εγκατάσταση και πρόκληση λοίμωξης στον άνθρωπο, ενώ μερικά είδη ασπεργίλλων παραμένουν εξαιρετικά επιθετικά ακόμη και κατόπιν αυθόρμητης ή προκλητής έκλειψης γονιδίων που κωδικοποιούν ένζυμα, στα οποία αποδίδεται λοιμογόνος δραστηριότητα. Έτσι, οι ασπέργιλλοι αποτελούν διεθνώς μια επίφοβη ομάδα επιμολυντών, ειδικά σε ανοσοανεπαρκή άτομα, εξαιτίας μιας σειράς παραγόντων που τους καθιστούν εξαιρετικά επιτυχείς και επικίνδυνους, σε συνδυασμό με το γεγονός της ευρύτατης διάδοσής τους ανά την υδρόγειο. Οι παράγοντες αυτοί ξεκινούν από τη μορφή των πλανήτων μορφών του μύκητα, δηλαδή των κονιδίων, που έχουν αποκτήσει εξελικτικά τις απαραίτητες ιδιότητες και ποιότητες για διασπορά σε μεγάλες αποστάσεις και επιβίωση -ως σαπρόφυτα- σε εξαιρετικά αντίξοα περιβάλλοντα. Αυτές οι αεροδυναμικές και μεταβολικές ιδιότητες επιτρέπουν την προσέγγιση, την είσοδο και την εγκατάσταση του κονιδίου στον ξενιστή, την -υπό συνθήκες- επιβίωσή του στο αντίξοο μικροπεριβάλλον που αποτελεί το εν ζωή ανθρώπινο σώμα και τη βλάστηση, ανάπτυξη και πολλαπλασιασμό του, με αποτέλεσμα την πρόκληση δυνητικώς θανατηφόρων λοιμώξεων. Μια άλλη σειρά ιδιοτήτων, που πιθανότατα αποκτήθηκε και κληροδοτήθηκε εξελικτικά, φαίνεται ότι είναι προσανατολισμένη στην αντιμετώπιση των εξελιγμένων μηχανισμών άμυνας έναντι παθογόνων μικροοργανισμών που έχει αποκτήσει ο ανθρώπινος οργανισμός. Αυτοί οι μηχανισμοί περιστρέφονται κατά βάση γύρω από την κυτταρική ανοσία και κάνουν κυρίως χρήση, σε διαφορετικούς βαθμούς, φαγοκυττάρων διαφόρων τύπων και με διαφορετικό χρονισμό και αποτελεσματικότητα και υπό διαφορετικές προϋποθέσεις. Αυτό όμως δεν σημαίνει μη χρησιμοποίηση και διαφόρων άλλων, κατάλληλων εναλλακτικών λύσεων, σε κυτταρικό, υποκυτταρικό ή ακόμη και ακυτταρικό επίπεδο, με παραδείγματα που περιλαμβάνουν το συμπλήρωμα, τα κύτταρα-φονείς, τις δραστικές ελεύθερες ρίζες και διάφορα αντιμικροβιακά μεταβολικά προϊόντα και μηχανισμούς. Συνεπώς, η μολυσματικότητα των μυκήτων και των ασπεργίλλων ειδικότερα, δεν μπορεί παρά να είναι ένα πολυγενές και πολύτροπο φαινόμενο. Ίσως γι' αυτόν το λόγο οι προσπάθειες εντοπισμού γονιδίου ή ομάδας γονιδίων υπεύθυνων για τη μολυσματικότητά τους, σε αντίθεση με ό,τι συμβαίνει στα βακτήρια, δεν έχουν καρποφορήσει.

Λέξεις ευρετηρίου: Αεροδυναμική διερεύνηση, Ασπέργιλλοι, Καταστολή ανοσοαπόκρισης.


© Αρχεία Ελληνικής Ιατρικής