Τελ. ενημέρωση:
10-Sep-2004

ΣΚΟΠΟΣ Οι κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις συνιστούν σημαντικό ιατρικό πρόβλημα. Αποτελούν βασική αιτία θανάτου καθώς και μακροχρόνιων σωματικών, αλλά και κοινωνικών και οικονομικών επιπλοκών. Η διερεύνηση των μοριακών μηχανισμών που ενέχονται στην καταστροφή του εγκεφαλικού ιστού μετά από τραυματισμό και στην επαγωγή μονίμων αλλοιώσεων στη λειτουργία του, είναι απαραίτητη για την ορθολογική θέσπιση θεραπευτικών στρατηγικών.

ΥΛΙΚΟ-ΜΕΘΟΔΟΣ Εφαρμόστηκε ένα μοντέλο εστιακού, μηχανικού, διεισδυτικού τραυματισμού σε ενήλικους επίμυς. Στο μοντέλο αυτό μελετήθηκε η έκφραση συγκεκριμένων πρωτεϊνών, με στόχο τη διερεύνηση της απόκρισης του εγκεφαλικού ιστού στο τραύμα. Μελετήθηκε ανοσοϊστοχημικά η έκφραση της θερμοεπαγόμενης πρωτεΐνης 70 (Heat shock protein-70, Hsp-70), των νευροτροφινών Brain Derived Neurotrophic Factor (BDNF) και Νeurotrophin-3 (NT-3), καθώς και της όξινης ινώδους γλοιακής πρωτεΐνης (Glial Fibrillary Acidic Protein, GFAP), που είναι ειδικός δείκτης των αστρογλοιακών κυττάρων. Μελετήθηκε, ακόμη, η έκφραση της πρωτεΐνης του ινσουλινοειδούς αυξητικού παράγοντα (Insulin-like Growth Factor I, IGF-I). Τέλος, διερευνήθηκε το φαινόμενο του αποπτωτικού κυτταρικού θανάτου, με την αντίδραση ΤUNEL. Περαιτέρω, χορηγήθηκε σε τραυματισμένους επίμυς IGF-I και εξετάστηκαν οι νευροπροστατευτικές ιδιότητές του.

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ 4 και 12 ώρες μετά τον τραυματισμό, παρατηρήθηκε αύξηση στην έκφραση της πρωτεΐνης Hsp-70 γύρω από την εστία της βλάβης, περιορισμένη επαγωγή της πρωτεΐνης του IGF-I και ενεργοποίηση αστρογλοιακών κυττάρων. Από την άλλη μεριά, εντοπίστηκε εκτεταμένη μείωση στην έκφραση των νευροτροφινών σε μια βραχεία περιτραυματική ζώνη. Τέλος, διάσπαρτα αποπτωτικά κύτταρα παρατηρήθηκαν κυρίως στο τραυματισμένο ημισφαίριο, αλλά και σε μικρότερη ένταση στο αντιδιαμετρικό. Μία εβδομάδα μετά, το τραύμα είχε επουλωθεί με τη συμμετοχή αστρογλοιακών κυττάρων και η έκφραση της Hsp-70 ήταν πιο περιορισμένη. Αντίθετα, ο IGF-I και ο αριθμός των αποπτωτικών κυττάρων παρουσίαζαν περαιτέρω αύξηση. Τα επίπεδα του BDNF συνέχιζαν να είναι εξαιρετικά μειωμένα, η μείωση όμως της ΝΤ-3 δεν παρατηρείτο πλέον. Η τοπική χορήγηση IGF-I, μετατραυματικά, επανέφερε σε μεγάλο βαθμό την εικόνα στα φυσιολογικά πρότυπα. Κυρίαρχο φαινόμενο υπήρξε η διατήρηση της ισορροπίας της έκφρασης των νευροτροφινών και η μείωση, στο ημισφαίριο του τραυματισμού, του φαινομένου της απόπτωσης.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Ο μηχανικός, εστιακός τραυματισμός του εγκεφάλου επιφέρει σημαντικές τοπικές αλλαγές στην έκφραση των BDNF, NT-3 και IGF-I, οι οποίες εκτείνονται, χρονικά τουλάχιστον, μία εβδομάδα μετά. Τα εκφυλιστικά κυτταρικά φαινόμενα, όπως αντανακλώνται στην έκφραση της Hsp-70 και στον αποπτωτικό κυτταρικό θάνατο, με το χρόνο εξαπλώνονται και πέραν της εστίας της ιστικής βλάβης. Η χορήγηση IGF-I, μετά τον τραυματισμό, είναι δυνατό να αναστρέψει κάποια από αυτά τα φαινόμενα και να συμβάλει στη διατήρηση της ομοιόστασης του εγκεφαλικού ιστού.

Λέξεις ευρετηρίου: Απόπτωση, Εγκεφαλικός τραυματισμός, Νευροτροφίνες, Hsp-70, IGF-I.