Τελ. ενημέρωση:

   03-Jun-2009
 

Αρχ Ελλ Ιατρ, 26(2), Μάρτιος-Απρίλιος 2009, 262-265

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ

Βιο-ιατρικές αναφορές του Εμπεδοκλή: Ένας διορατικός προάγγελος της σύγχρονης επιστήμης

Ν.Π. Σταθάκος,1 Γ.Π. Σταθάκος,2 Σ.Γ. Δαμιανάκη,3 Ε. Τούμπη-Ιωάννου,4 Ν.Γ. Σταυριανέας4
1Καρδιολογική Κλινική, ΝΓΝΑ «Πολυκλινική», Αθήνα,
2Ορθοπαιδική Κλινική, ΓΝΗ «Βενιζέλειο», Ηράκλειο,
3ΤΕΠ, ΠΓΝΑ «Ευαγγελισμός», Αθήνα,
4Β΄ Κλινική Δερματικών και Αφροδισίων Νόσων, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Ιατρική Σχολή, ΠΓΝ «Αττικόν», Αθήνα

Ο Εμπεδοκλής γεννήθηκε το 490 π.Χ. (Διογένης Λαέρτιος) και έζησε στον Ακράγαντα της Σικελίας. Πέθανε το 440 π.Χ. Ήταν γιατρός και φιλόσοφος. Περίπου 400 στίχοι διασώθηκαν από το έργο του, κάποιοι από αυτούς έχουν βιοϊατρικές αναφορές. Παρατήρησε ότι τα φυτά και τα ζώα, συμπεριλαμβανομένου του ανθρώπου, δημιουργούνται από τέσσερα ριζώματα, που συνδυαζόμενα κατά ποικίλους τρόπους επιτυγχάνουν όλη την ποικιλία των ειδών. Συγκεκριμένα μείγματα ριζωμάτων περιγράφουν κάθε όργανο ή τμήμα του σώματος. Έτσι, εισήγαγε μία γενετική και μία κληρονομικότητα βασισμένη στη μείξη των τεσσάρων ριζωμάτων. Ως προς τα ριζώματα, ως βάση των βιολογικών όντων, διαπίστωσε ότι καθένα από αυτά με τη σειρά του αποτελείται από τέσσερα «ομοιομερή στοιχεία». Απομάκρυνε ένα λοιμό που είχε ενσκήψει στην πόλη της Σελινούντας, διανοίγοντας μια διώρυγα για να εκκενωθούν τα στάσιμα νερά. Ακόμα, με τη φωτιά απάλλαξε την Αθήνα από επιδημία πανώλης. Το ίδιο έκανε και στη γενέτειρά του με τη μέθοδο της απολύμανσης με καπνό: «δι' άψεως πυρών και υποκαπνισμών». Ασχολήθηκε επίσης με την εμβρυογένεση του ανθρώπου και ανακάλυψε το λαβύρινθο του έσω ωτός. Ασχολήθηκε με τη σύνθεση των οστών, των νυχιών, του ιδρώτα και των δακρύων. Μελετώντας το έργο του Εμπεδοκλή θαυμάζει κανείς την οξυδέρκεια και την πολυπραγμοσύνη του και τη δυνατότητα της ελληνικής σκέψης να λειτουργεί ως προάγγελος της σύγχρονης επιστήμης.

Λέξεις ευρετηρίου: Αρχαία Ελλάδα, Εμπεδοκλής, Ιατρός, Ριζώματα, Φιλόσοφος.


© Αρχεία Ελληνικής Ιατρικής