Τελ. ενημέρωση: |
||
19-Nov-2012
|
Αρχ Ελλ Ιατρ, 29(5), Σεπτέμβριος-Οκτώβριος 2012, 539-549 ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ Η δράση των φθαλικών εστέρων, ως ενδοκρινικών διαταρακτών, στην υγεία του ανθρώπου Θ. Καστανιάς,
Σ. Τοκμακίδης |
Οι φθαλικοί εστέρες χρησιμοποιούνται στη βιομηχανική παραγωγή ήδη από τη δεκαετία του 1930, ενώ μόλις πρόσφατα αποδείχθηκε η ισχυρή ενδοκρινική τους δράση. Αποτελούν χημικά παράγωγα ανθρωπογενούς προέλευσης που απαντώνται σε πλήθος προϊόντων καθημερινής χρήσης, όπως στα καλλυντικά, στα υλικά συσκευασίας τροφίμων, στα φάρμακα, στα παιχνίδια, στα χρώματα, στα υλικά δόμησης, στις κόλλες, καθώς και στα ιατρικά αναλώσιμα που εμπεριέχουν πολυβινυλοχλωρίδιο (PVC). Οι συνηθέστεροι τύποι φθαλικών εστέρων είναι το φθαλικό διαιθυλεξύλιο (DEHP), ο φθαλικός διβουτυλεστέρας (DBP), ο φθαλικός βενζυλοβουτυλεστέρας (BBP ή BBzP), ο διαιθυλφθαλικός εστέρας (DEP), ο δι-n-βουτυλ-φθαλικός εστέρας (DnBP) και ο διισοβουτυλ-φθαλικός εστέρας (DIBP). Έχουν καταγραφεί συγκεντρώσεις φθαλικών εστέρων στο σίελο, στα σπερματικά υγρά, στο αίμα, στο αμνιακό υγρό, στα ούρα, καθώς και στο μητρικό γάλα. Η πρώιμη έκθεση μπορεί να αρχίσει ήδη κατά την ενδομήτρια ζωή, καθώς τέτοιες ουσίες, όπως έχει αποδειχθεί, διαπερνούν τον ομφαλοπλακουντιακό φραγμό με αποτέλεσμα την πρόκληση ποικίλων και σύνθετων προβλημάτων υγείας. Υπάρχουν επιστημονικά δεδομένα που δεικνύουν ότι η δράση τους διαταράσσει πρώτιστα την αναπτυξιακή διαδικασία των βρεφών και των μικρών παιδιών με παράλληλη πρόκληση πολλαπλών τοξικών διαταραχών. Παρά το γεγονός ότι έως σήμερα δεν έχουν ανακαλυφθεί όλες οι επιπτώσεις των φθαλικών εστέρων στην υγεία, φαίνεται ότι επιδρούν αρνητικά κυρίως στο ενδοκρινικό, στο αναπαραγωγικό και στο ανοσοποιητικό σύστημα. Στην ανασκοπική αυτή μελέτη καταβάλλεται προσπάθεια να παρουσιαστούν τα πλέον πρόσφατα επιστημονικά δεδομένα αναφορικά με το πού απαντώνται οι φθαλικοί εστέρες, ποιοι κινδυνεύουν από τη δράση τους και πώς επιδρούν στην υγεία, στη λειτουργική ικανότητα και στην ποιότητα ζωής του σύγχρονου ανθρώπου.
Λέξεις ευρετηρίου: Αναπαραγωγική ικανότητα, Δυσγενετικό σύνδρομο, Ενδοκρινικοί διαταράκτες, Φθαλικοί εστέρες.