Αρχεία Ελληνικής Ιατρικής

Τελ. ενημέρωση:

19-Feb-2014

Αρχ Ελλ Ιατρ, 31(1), Ιανουάριος-Φεβρουάριος 2014, 7-22

ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ

Ο ρόλος της ωκυτοκίνης, της κορτιζόλης, της ομοκυστεΐνης, των κυτταροκινών στο σακχαρώδη διαβήτη
και η αλληλεπίδρασή τους με ψυχολογικούς παράγοντες

Κ. Κοντοάγγελος,^1,3 Χ. Παπαγεωργίου,^1,3 Α. Ράπτης,² Π. Τσιότρα,² Ε. Μπουτάτη,²Γ.Ν. Παπαδημητρίου,¹ Γ. Δημητριάδης,² Α. Ραμπαβίλας,³ Σ. Ράπτης^2,4
¹Α΄ Ψυχιατρική Κλινική, Πανεπιστήμιο Αθηνών, «Αιγινήτειο» Νοσοκομείο, Αθήνα
²Β΄ Προπαιδευτική Κλινική, Πανεπιστήμιο Αθηνών, «Αττικό» Νοσοκομείο, Αθήνα
³Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγιεινής, Αθήνα
⁴Εθνικό Κέντρο Πρόληψης του Σακχαρώδη Διαβήτη και των Επιπλοκών του (ΕΚΕΔΙ), Αθήνα

Την αλληλοδιαπλοκή του σακχαρώδoυς διαβήτη (ΣΔ) με νευροψυχολογικές παραμέτρους υποστηρίζουν και μελέτες που εστιάζουν στη νευροψυχιατρική αντιμετώπιση και μέριμνα των ασθενών με ΣΔ. Σε αυτό το πλαίσιο, ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι νευροενδοκρινικές και ψυχοανοσολογικές παράμετροι αλληλοδιαπλέκονται τόσο με ψυχολογικές-ψυχοπαθολογικές εκδηλώσεις, όσο και με πτυχές του διαβήτη. Επιγραμματική επισκόπηση της σχετικής βιβλιογραφίας μάς πληροφορεί, για παράδειγμα, ότι η ωκυτοκίνη, εκτός από την εμπλοκή στη σύσπαση του μυομητρίου κατά τον τοκετό και την έκθλιψη του γάλακτος κατά τη γαλουχία, τελευταία έχει συνδεθεί με κρίσιμες πτυχές του συναισθήματος και της συμπεριφοράς (π.χ. αυτομέριμνα-ετερομέριμνα, χειρισμός, επιθετικότητα κ.λπ.). Η μείωση της παραγωγής ωκυτοκίνης σχετίζεται με την ανάπτυξη του ΣΔ σε ασθενείς με σύνδρομο Prader-Willi και υπογοναδισμό, ενώ σε μελέτες στις οποίες χορηγήθηκε ωκυτοκίνη σε ενέσιμη μορφή οι τιμές της ινσουλίνης στο πλάσμα αυξήθηκαν. Ένας άλλος παράγοντας που απασχολεί τελευταία τόσο την κλινική πρακτική όσο και την έρευνα είναι η ομοκυστεΐνη. Η σύγχρονη βιβλιογραφία παρουσιάζει μια συσχέτιση ανάμεσα στην ομοκυστεΐνη του πλάσματος και την ανάπτυξη στεφανιαίας νόσου σε ασθενείς με ΣΔ τύπου 2. Άλλες μελέτες αναγνωρίζουν αιτιοπαθογενετική σημασία στην ομοκυστεΐνη αναφορικά με την κατάθλιψη και την επιθετικότητα. Ένα ικανό πλήθος ενδείξεων (πειραματικών και κλινικών) παρουσιάζει αμφίπλευρη επικοινωνία μεταξύ του κεντρικού νευρικού συστήματος (ΚΝΣ) και των ποικίλων συντελεστών του ανοσοποιητικού συστήματος (κυτταροκίνες, ΙL-6, IL-12 και παράγοντας ΤΝF), αλλά και την εμπλοκή των ανωτέρω στην έκλυση και τη συντήρηση τόσο νευροψυχολογικών διαταραχών (κατάθλιψη, αγχώδεις διαταραχές) όσο και του ΣΔ. Εκτός από τα ανωτέρω, η σύγχρονη βιβλιογραφία παρέχει ενδείξεις συσχετίσεων των λιπιδαιμικών παραμέτρων με το ΣΔ, αλλά και τις νευροψυχολογικές διαταραχές, όπως την καταθλιπτική συνδρομή και τις αγχώδεις διαταραχές.

Λέξεις ευρετηρίου: Κορτιζόλη, Κυτταροκίνες, Ομοκυστεΐνη, Σακχαρώδης διαβήτης, Ψυχολογικοί παράγοντες, Ωκυτοκίνη.