Τελ. ενημέρωση:

   05-Jun-2015
 

Αρχ Ελλ Ιατρ, 32(3), Μάιος-Ιούνιος 2015, 280-294

ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ

Ο ιππόκαμπος, η νευρωνική πλαστικότητα και η έκθεση στο stress

Ι. Αναστασιάδης, Γ. Γαρύφαλλος
Β΄ Πανεπιστημιακή Ψυχιατρική Κλινική, Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης, Θεσσαλονίκη

Ο ιππόκαμπος αποτελεί μια χαρακτηριστική περιοχή σύγκλισης μεταξύ οργανικού υποστρώματος και περιβαλλοντικής επίδρασης για φυσιολογικές λειτουργίες (μνήμη, συναίσθημα), αλλά και παθολογικές διεργασίες που λαμβάνουν χώρα σε ψυχιατρικά νοσήματα. Στις ημέρες μας, όλο και περισσότερη έρευνα αναπτύσσεται αναφορικά με τη νευρωνική πλαστικότητα, η οποία αποτελεί το μηχανισμό διά του οποίου προστίθενται νέες μνημονικές εγγραφές, αλλά αναπτύσσονται και νέα συμπεριφορικά μοτίβα. Η ανασκόπηση επικεντρώνεται στον κεντρικό ρόλο της νευρωνικής πλαστικότητας στον ιππόκαμπο, αφού αυτός αποτελεί την περιοχή που κυρίως μελετήθηκε. Η μακράς διάρκειας ενδυνάμωση (ΜΔΕ) συνιστά το μηχανισμό μέσω του οποίου ενισχύεται η συναπτική λειτουργικότητα, καθιστώντας τη μεταβίβαση πληροφοριών ευχερέστερη. Έτσι, ευοδώνονται νευρωνικά κυκλώματα που εμπλέκονται σε μαθησιακές και συμπεριφορικές διαδικασίες. Με το μη ειδικό όρο "stress" αναφερόμαστε σε καταστάσεις οι οποίες πλήττουν την ομοιόσταση. Στον ιππόκαμπο, οι υποδοχείς γλυκοκορτικοειδών βρίσκονται σε αφθονία, με αποτέλεσμα μια ευαλωτότητα της περιοχής στην έκθεση στο stress. Με την έκθεση στο stress, ο ιππόκαμπος υφίσταται μείωση του όγκου του και έκπτωση της λειτουργικότητάς του. Σε μικροσκοπικό επίπεδο, ανιχνεύεται συρρίκνωση νευρώνων ή θάνατος. Η διαταραχή της ΜΔΕ συνιστά το λεπτό μηχανισμό από τον οποίο απορρέουν οι λειτουργικές επιπτώσεις του stress στον ιππόκαμπο. Η διαταραχή της ΜΔΕ δεν επιφέρει απλά έκπτωση της λειτουργικότητας, αλλά μέσω της μειωμένης παραγωγής νευροτρόφων παραγόντων παρακωλύει την περαιτέρω διαδικασία της νευρογένεσης, συμβάλλοντας ακόμη περισσότερο στη μείωση του όγκου. Ο συνολικός μηχανισμός της ΜΔΕ μεταξύ των νευρώνων δεν έχει διαλευκανθεί πλήρως και η αποκάλυψή του θα δώσει νέα ώθηση στην έρευνα, τόσο σε επίπεδο παθοφυσιολογικής εξήγησης πολλών νοσημάτων, όσο και σε θεραπευτικές στρατηγικές.

Λέξεις ευρετηρίου: Ιππόκαμπος, Μακράς διάρκειας ενδυνάμωση, Νευρωνική πλαστικότητα, Stress.


© Αρχεία Ελληνικής Ιατρικής