Τελ. ενημέρωση:
31-Jul-2015

Η νυκτερινή παροξυντική αιμοσφαιρινουρία (ΝΠΑ) ή νόσος των Marchiafava-Micheli αποτελεί μια σπάνια νόσο του πολυδύναμου αρχέγονου αιμοποιητικού κυττάρου, την οποία λίγοι κλινικοί ιατροί, ακόμη και αιματολόγοι, έχουν παρακολουθήσει σε ολόκληρη την κλινική της εξέλιξη και φυσική πορεία. Το βιοχημικό και το μοριακό υπόβαθρο της νόσου ανακαλύφθηκε στα τέλη του προηγούμενου αιώνα, ύστερα από ερευνητικές προσπάθειες δεκαετιών. Περισσότερες από 180 διαφορετικές μεταλλάξεις στο γονίδιο PIG-A, το οποίο εδράζεται στο βραχύ σκέλος του χρωμοσώματος Χ, έχουν ενοχοποιηθεί για την εμφάνιση της νόσου, οδηγώντας σε διαταραχή της βιοσυνθετικής οδού της «άγκυρας» της γλυκοσυλ-φωσφατιδυλ-ινοσιτόλης, ενός γλυκοπρωτεϊνικού μηχανισμού σύνδεσης των πρωτεϊνών στη μεμβράνη των κυττάρων. Η ΝΠΑ αποτελεί το πρώτο και ίσως το μοναδικό παράδειγμα επίκτητης αυτοάνοσης αιμολυτικής αναιμίας με αρνητική αντίδραση Coombs λόγω διαταραχής της ερυθροκυτταρικής μεμβράνης, χωρίς διαταραχή της μορφολογίας των ερυθρών, η οποία οδηγεί σε επεισόδια πρωινής αιμοσφαιρινουρίας –σκουρόχροα νυκτερινά και πρώτα πρωινά ούρα– τα οποία και ανησυχούν τον ασθενή, ενώ το χρώμα τους «καθαρίζει» κατά τη διάρκεια της ημέρας. Η έλλειψη του CD55 και του CD59 από την επιφάνεια των ερυθρών αιμοσφαιρίων, ρυθμιστικών πρωτεϊνών του συμπληρώματος, οι οποίες συνδέονται μέσω της «άγκυρας» που απουσιάζει, ερμηνεύουν καλά τη χρόνια ενδαγγειακή αιμόλυση με τη συνοδό αιμοσιδηρινουρία της νόσου. Ωστόσο, δεν επεξηγούν επαρκώς τις θρομβοεμβολικές διαταραχές σε ασυνήθεις θέσεις, καθώς και –σε μεγαλύτερο βαθμό– τη μυελική ανεπάρκεια, η οποία συμπληρώνει τη χαρακτηριστική τριάδα της νόσου. Η παρούσα ανασκόπηση περιλαμβάνει όλα τα στοιχεία τα οποία υπάρχουν μέχρι σήμερα στη διεθνή βιβλιογραφία αναφορικά με τη μοριακή βλάβη και το βιοχημικό έλλειμμα που χαρακτηρίζει τη ΝΠΑ, καθώς και την περιγραφή των πολύπλοκων παθογενετικών οδών που οδηγούν στις βασικές της κλινικές εκδηλώσεις.

Λέξεις ευρετηρίου: Αιμολυτική αναιμία, CD55, CD59, DAF, GPI, MIRL, Μυελική ανεπάρκεια, Νυκτερινή παροξυντική αιμοσφαιρινουρία.