Τελ. ενημέρωση:

   07-Jul-2019
 

Αρχ Ελλ Ιατρ, 36(4), Ιούλιος-Αύγουστος 2019, 534-550

ΕΙΔΙΚΟ ΑΡΘΡΟ

Η επιστημονική κατανόηση της υποκειμενικότητας της φαινομενικής συνείδησης

Ε. Καφετζόπουλος
Οργανισμός Κατά των Ναρκωτικών (ΟΚΑΝΑ), Αθήνα

Η μελέτη της συνείδησης και των φαινομένων της αποτελεί έναν γόνιμο κλάδο της σύγχρονης Νευροεπιστήμης, η οποία την εξετάζει ως ένα προϊόν λειτουργίας του εγκεφάλου, σε αντίθεση με κάποιες φιλοσοφικές απόψεις που ισχυρίζονται ότι η επιστημονική έρευνα δεν μπορεί να αποκαλύψει την πραγματική φύση και ουσία της συνείδησης και ιδιαίτερα τις υποκειμενικές ποιότητες (qualia) της συνειδητής εμπειρίας. Υπάρχουν ωστόσο εγκεφαλικές καταστάσεις, όπως ο διοφθάλμιος ανταγωνισμός, κατά τις οποίες μπορεί να διερευνηθεί με ποιον τρόπο η οπτική αντίληψη οδηγεί στη συνειδητή εμπειρία. Οι σχετικές έρευνες έχουν δείξει ότι υπάρχουν συγκεκριμένες περιοχές κατά την πορεία της οπτικής πληροφορίας, στις οποίες γίνεται η συνειδητή αναγνώριση κατηγοριών ερεθισμάτων, όπως πρόσωπα, αντικείμενα, ζώα, τοπία κλπ. Περαιτέρω έρευνες έχουν δείξει ότι στις περιοχές αυτές υπάρχουν ειδικοί νευρώνες και ομάδες νευρώνων που κωδικοποιούν τις αναπαραστάσεις των εν λόγω ερεθισμάτων, οι οποίοι συνδέονται μεταξύ τους σε αλληλοεπικαλυπτόμενα ευρύτερα δίκτυα για την παραγωγή συνθετότερων αναπαραστάσεων και εννοιών. Το περιεχόμενο (οι ποιότητες) της τρέχουσας εμπειρίας είναι το αποτέλεσμα της σύνδεσης και της ταυτόχρονης ενεργοποίησης όλων αυτών των πλούσιων αναπαραστάσεων και είναι φυσικό να είναι υποκειμενικό και διαφορετικό σε κάθε άνθρωπο, επειδή οι αναπαραστάσεις του καθένα είναι διαφορετικές από τις αναπαραστάσεις των άλλων.

Λέξεις ευρετηρίου: Διοφθάλμιος ανταγωνισμός, Εγκέφαλος, Κύτταρα εννοιών, Νευρωνικές αναπαραστάσεις, Συνείδηση.


© Αρχεία Ελληνικής Ιατρικής