Τελ. ενημέρωση:
   10-Sep-2020
 

Αρχ Ελλ Ιατρ, 37(Συμπληρωματικό τεύχος 2) 2020, 250-256

ΙΣΛΑΜΙΚΗ ΙΑΤΡΙΚΗ

Σπουδή των κεφαλαίων με νεφρολογικό ενδιαφέρον στο Qıṭaʿātu neqāve fī tercemeti kelimāti Boerhāve
γραμμένο από τον Ṣubḥī-zāde ʿAbd al-ʿAzīz Efendi στον 18ο αιώνα

A. Aciduman,1 A. Balat2
1Department of History of Medicine and Ethics, Faculty of Medicine, Ankara University, Ankara,
2Department of Pediatric Nephrology and Rheumatology, Medical Faculty of Medicine, İstanbul Aydın University, İstanbul, Τουρκία

ΣΚΟΠΟΣ Ο Ṣubḥī-zāde ʿAbd al-ʿAzīz Efendi (1735–1783), επικεφαλής ιατρός, μετέφρασε τους Αφορισμούς του διάσημου Ολλανδού ιατρού Hermann Boerhaave (1668–1738), γνωστοί ως Aphorismi de cognoscendis et curandis morbis in usum doctrinae domesticae digesti, στα Τουρκικά ως Qıṭ aʿātu neqāve fī tercemeti kelimāti Boerhāve (1769). Οι Τούρκοι ιστορικοί της Ιατρικής βρήκαν αυτό το έργο σημαντικό επειδή είναι μια από τις «πρώτες ολοκληρωμένες μεταφράσεις της ευρωπαϊκής Ιατρικής» για την οθωμανική Ιατρική. Σκοπός της μελέτης αυτής είναι να εντοπίσει και να αξιολογήσει τα θέματα που σχετίζονται με τη Νεφρολογία στο Qıṭ aʿātu neqāve fī tercemeti kelimāti Boerhāve.

ΥΛΙΚΟ-ΜΕΘΟΔΟΣ Σε αυτή τη μελέτη, εξετάστηκαν τα χειρόγραφα του Qıṭ aʿātu neqāve fī tercemeti kelimāti Boerhāve που βρίσκονται στη Βιβλιοθήκη Χειρογράφων Süleymaniye, Συλλογή Esad Efendi, αρ. 2462 και στην Κρατική Βιβλιοθήκη Beyazıt, Συλλογή Veliyüddin Efendi, αρ. 2484. Αρχικά, εντοπίστηκαν τα τμήματα που αφορούν στις νεφρολογικές παθήσεις και στη συνέχεια τουρκικά κείμενα γραμμένα με αραβικά γράμματα μεταγράφηκαν στο σύγχρονο τουρκικό αλφάβητο. Χρησιμοποιήθηκαν αγγλικές μεταφράσεις των Αφορισμών του Boerhaave προς σύγκριση.

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Τα θέματα που σχετίζονται με τη Νεφρολογία εξετάζονται υπό τις επικεφαλίδες «νεφρικό άλγος» και «ουρολιθίαση». Το τμήμα σχετικά με το «νεφρικό άλγος» ή τη «νεφρίτιδα» αποτελείται από 14 αφορισμούς (993–1006), που εξηγούν τα αίτια, τις ενδείξεις, τα συμπτώματα και τις θεραπείες της νεφρίτιδας. Το τμήμα σχετικά με την «ουρολιθίαση» περιέχει 26 αφορισμούς (1414–1439), που μελετούν τα αίτια, τις ενδείξεις, τα συμπτώματα, τις θεραπείες και τις επεμβατικές μεθόδους, π.χ. τη λιθοτομία, για τις πέτρες στα νεφρά και στην ουροδόχο κύστη.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Το Qıṭ aʿātu neqāve fī tercemeti kelimāti Boerhāve αναφορικά με την προσέγγιση της ευρωπαϊκής Ιατρικής στις νεφρολογικές παθήσεις μεταφέρθηκε σχεδόν αμέσως στην οθωμανική ιατρική βιβλιογραφία. Σε αυτό το βιβλίο, λατινικοί και ελληνικοί ιατρικοί όροι όπως η νεφρίτιδα, η πύελος, οι λίθοι και ο ουρητήρας, καθώς και μια χειρουργική επέμβαση που ονομάζεται από τους Ευρωπαίους λιθοτομία, χρησιμοποιούνται πιθανώς για πρώτη φορά στην οθωμανική ιατρική βιβλιογραφία.

Λέξεις ευρετηρίου: Αφορισμοί, Boerhaave, Νεφρολογικά προβλήματα, Qıṭaʿātu neqāve fī tercemeti kelimāti Boerhāve, Ṣubḥī-zāde.

© Αρχεία Ελληνικής Ιατρικής