Τελ. ενημέρωση:
23-Jul-2021

Στις περισσότερες ανεπτυγμένες χώρες, η πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας (ΠΦΥ) νοείται ως το πρώτο σημείο επαφής με τις υπηρεσίες υγείας, κατά κανόνα σε ιατρείο Γενικής/Οικογενειακής Ιατρικής. Στην Ελλάδα, παρ' ότι ο διάλογος για την ΠΦΥ ξεκίνησε την περίοδο της Διακήρυξης της Άλμα-Άτα για την ΠΦΥ του 1978, οι προσπάθειες δημιουργίας ενιαίου, ολοκληρωμένου συστήματος ΠΦΥ, βασισμένου στις υπηρεσίες των ιατρών Γενικής/Οικογενειακής Ιατρικής απέβησαν άκαρπες. Εξετάζοντας τα γεγονότα, διαπιστώνεται ότι όταν το 1987 ανακόπηκε η μεταρρύθμιση του Εθνικού Συστήματος Υγείας (ΕΣΥ), διαμορφώθηκαν στη χώρα τρεις τρόποι οργάνωσης της ΠΦΥ. (α) Στις μη αστικές περιοχές λειτούργησαν τα κέντρα υγείας του ΕΣΥ, στελεχωμένα με ιατρούς Γενικής Ιατρικής και άλλους επαγγελματίες υγείας. Τηρουμένων των αναλογιών, η πρόσβαση των κατοίκων των μη αστικών περιοχών στις υπηρεσίες υγείας προσομοιάζει με το μοντέλο Beveridge της Βρετανίας. (β) Στις πόλεις, οι ιατροί των κλινικών και των εργαστηριακών ειδικοτήτων που ήταν συμβεβλημένοι με τα πολυάριθμα επαγγελματικά ταμεία υγείας αποτελούσαν το πρώτο σημείο επαφής. Η πρόσβαση των ασφαλισμένων αυτών των ταμείων στις υπηρεσίες υγείας προσομοιάζει με το παραδοσιακό μοντέλο Bismarck της Γερμανίας, Γαλλίας κ.λπ. (γ) Το Ίδρυμα Κοινωνικών Ασφαλίσεων (ΙΚΑ) είχε τα πολυϊατρεία του, όπου υπηρετούσαν ιατροί των κλινικών και των εργαστηριακών ειδικοτήτων. Η πρόσβαση των ασφαλισμένων του ΙΚΑ στις υπηρεσίες υγείας είχε πολλά κοινά στοιχεία με το μοντέλο Semashko της τέως Σοβιετικής Ένωσης. Η δημιουργία του Εθνικού Οργανισμού Παροχής Υπηρεσιών Υγείας (ΕΟΠΥΥ) το 2011 ενοποίησε όλα τα ταμεία υγείας και όλοι απέκτησαν το δικαίωμα να προσφύγουν όπου οι ίδιοι έκριναν. Το σύστημα έγινε ενιαίο, έγινε όμως περισσότερο περίπλοκο, το μοντέλο του «ελληνικού λαβύρινθου». Με τη μεταφορά των πολυϊατρείων του ΙΚΑ από τον ΕΟΠΥΥ στο Πρωτοβάθμιο Εθνικό Δίκτυο Υγείας (ΠΕΔΥ) το 2014 πραγματοποιήθηκε η ένταξη του ΙΚΑ στο ΕΣΥ. Η υπαγωγή των μονάδων του ΠΕΔΥ στις υγειονομικές περιφέρειες (ΥΠΕ), μαζί με τα κέντρα υγείας, ενοποίησε το σχήμα διοίκησης, αλλά δεν επηρέασε την καθημερινή πρόσβαση στην υγεία. Το 2017 δημιουργήθηκαν οι τοπικές μονάδες υγείας (ΤΟΜΥ), ως μια προσπάθεια παροχής υπηρεσιών Οικογενειακής Ιατρικής στις πόλεις, όμως κατέληξε να είναι άλλη μια υπηρεσία υγείας σαν τις άλλες. Ενώ οι νόμοι που έχουν ψηφιστεί για την ΠΦΥ περιγράφουν τέλεια οργανωμένες υπηρεσίες, η διάσταση λόγων και έργων είναι εμφανής. Επί πλέον, οι πολυάριθμες εκθέσεις για την ΠΦΥ και οι σχετικές επιστημονικές δημοσιεύσεις υποδεικνύουν ότι η τεχνογνωσία και οι βασισμένες σε τεκμηρίωση προτάσεις δεν ελλείπουν. Συμπεραίνεται ότι το πρόβλημα αφορά στην έλλειψη πολιτικής βούλησης για την υπερνίκηση των αντιστάσεων που ήταν (και παραμένουν) ισχυρές και ανυπέρβλητες.

Λέξεις ευρετηρίου: Γενική/Οικογενειακή Ιατρική, Εθνικό Σύστημα Υγείας, Προσβασιμότητα, Πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας, Υπηρεσίες υγείας,