Τελ. ενημέρωση:

   29-Sep-2025
 

Αρχ Ελλ Ιατρ, 42(6), Νοέμβριος-Δεκέμβριος 2025, 738-746

ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ

Δυσκολίες και ηθικά διλήμματα
στην εφαρμογή της αντικαπνιστικής νομοθεσίας σε μονάδες ψυχικής υγείας

Γ. Παπαδοσηφάκη,1,2 Α. Μπαρμπούνη1
1Τμήμα Δημόσιας και Κοινοτικής Υγείας, Σχολή Δημόσιας Υγείας, Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής, Αθήνα
2Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Αττικής, Χαϊδάρι, Αττική

Η χρήση καπνικών και συναφών προϊόντων ενδημεί στα άτομα με ψυχική διαταραχή, καθώς, παρά τη μείωση του επιπολασμού του καπνίσματος στον γενικό πληθυσμό, δεν παρατηρείται αντίστοιχη μείωση στα άτομα με ψυχική διαταραχή. Η εφαρμογή της αντικαπνιστικής νομοθεσίας ενέχει πολλές προκλήσεις, δυσκολίες και ηθικά διλήμματα. Ο υψηλός επιπολασμός καπνίσματος, η ισχυρή εξάρτηση από τη νικοτίνη, οι κοινωνικοοικονομικοί παράγοντες, η χαμηλή εγγραμματοσύνη υγείας των ληπτών υπηρεσιών ψυχικής υγείας και η στάση των επαγγελματιών ψυχικής υγείας συνιστούν προκλήσεις που θα πρέπει να αντιμετωπιστούν. Παράλληλα, η εφαρμογή ή μη της αντικαπνιστικής νομοθεσίας εγείρει μια σειρά από ηθικά διλήμματα. Αναδύονται ζητήματα σεβασμού στην αυτονομία του ατόμου το οποίο έχει το δικαίωμα της επιλογής, περιλαμβανομένης της επιλογής της χρήσης καπνικών και συναφών προϊόντων, ενώ θέτει το ερώτημα εάν ο αποκλεισμός των ληπτών υπηρεσιών ψυχικής υγείας από τη λήψη αποφάσεων συνιστά πατερναλιστική προσέγγιση που αντιβαίνει στην προσέγγιση η οποία εστιάζει στην ανάκαμψη. Η εφαρμογή της αντικαπνιστικής νομοθεσίας σε μονάδες ψυχικής υγείας θα μπορούσε να τεκμηριωθεί ως μέτρο προστασίας και βελτίωσης της δημόσιας υγείας, ευθυγραμμιζόμενο με το ηθικό καθήκον της ευεργεσίας. Η αρχή της δικαιοσύνης απαιτεί ίση μεταχείριση. Εν τούτοις, η μη εφαρμογή της αντικαπνιστικής νομοθεσίας διαιωνίζει υγειονομικές και κοινωνικοοικονομικές ανισότητες. Μια ηθική προσέγγιση διασφαλίζει ότι οι καπνιστές με ψυχική διαταραχή λαμβάνουν επαρκή υποστήριξη για τη διακοπή καπνίσματος, ενώ, παράλληλα, το προσωπικό αλλά και οι λήπτες υπηρεσιών ψυχικής υγείας επωφελούνται από ένα περιβάλλον χωρίς καπνό, που συμβάλλει στη βελτίωση της υγείας και της ευημερίας. Ο σταθερά υψηλός επιπολασμός του καπνίσματος στα άτομα με ψυχική διαταραχή καταδεικνύει την επιτακτική αναγκαιότητα ενός ρυθμιστικού πλαισίου που λαμβάνει υπ' όψιν τις ιδιαίτερες ανάγκες των ληπτών υπηρεσιών ψυχικής υγείας και θα παρέχει υποστήριξη και εξατομικευμένες παρεμβάσεις διακοπής καπνίσματος στους καπνιστές με ψυχική διαταραχή.

Λέξεις ευρετηρίου: Αντικαπνιστική νομοθεσία, Διακοπή καπνίσματος, Κάπνισμα, Ψυχική διαταραχή.


© Αρχεία Ελληνικής Ιατρικής