Τελ. ενημέρωση:
01-Mar-2001

Αρχ Ελλ Ιατρ, 17(5), Σεπτέμβριος-Οκτώβριος 2000, 477-490

ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ

Κυτταρικός πολλαπλασιασμός και απόπτωση των γεννητικών κυττάρων

Ρ. ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΥ, Β. ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗ
Εργαστήριο Ιστολογίας και Εμβρυολογίας, Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο Αθηνών

Η μίτωση και η απόπτωση παρατηρούνται σε ορισμένες φάσεις της γαμετογένεσης και είναι απαραίτητες για την ανάπτυξη των βλαστικών γεννητικών κυττάρων. Αρκετοί παράγοντες ρυθμίζουν την ισορροπία μεταξύ των δύο αυτών διεργασιών και εξασφαλίζουν τη φυσιολογική εξέλιξη της σπερματογένεσης και της ωογένεσης. Απόπτωση παρατηρείται στα γεννητικά κύτταρα κατά την εμβρυϊκή ζωή και στα δύο φύλα. Στο θηλυκό ακολουθεί τη φάση του πολλαπλασιασμού και της έναρξης της πρόφασης της μείωσης Ι, ενώ στο αρσενικό γίνεται αργότερα, κατά την περιγεννητική και την προηβική περίοδο, αν και ορισμένοι πιστεύουν ότι η εκφύλιση των σπερματογονίων είναι συνεχής, διαρκεί όλη τη ζωή του αρσενικού και παρουσιάζει εξάρσεις σε ορισμένες περιόδους. Η εκτίμηση της μιτωτικής δραστηριότητας γίνεται με τη μέθοδο ανοσοϊστοχημικής εντόπισης των πυρηνικών αντιγόνων Ki-67 και PCNA, ενώ, εκτός από τη χαρακτηριστική μορφολογία των αποπτωτικών κυττάρων στο ηλεκτρονικό μικροσκόπιο, η in situ αντίδραση TUNEL επιτρέπει την ανίχνευση του κερματισμένου DNA. Η παρατήρηση του χαρακτηριστικού προτύπου DNA χαμηλού μοριακού βάρους, μετά από ηλεκτροφόρηση, παρέχει τη βιοχημική επιβεβαίωση του αποπτωτικού θανάτου των γεννητικών κυττάρων, που εκτιμάται ποσοτικά στον κυτταρομετρητή ροής. Η μελέτη της έκφρασης των προαποπτωτικών και των αντιαποπτωτικών γονιδίων και η εντόπιση των αντίστοιχων πρωτεϊνών που συμμετέχουν στη φυσιολογική γαμετογένεση, καθώς και η ανάλυση των παραγόντων που εμπλέκονται στη ρύθμιση της απόπτωσης, στον όρχι και στο σπέρμα, σε συνδυασμό με τον κυτταρικό πολλαπλασιασμό, σε φυσιολογικές συνθήκες, οδηγεί στην κατανόηση των απαραίτητων μηχανισμών διατήρησης της ομοιόστασης στις γονάδες και αποκαλύπτει τα αίτια της στειρότητας.

Λέξεις ευρετηρίου: Aπόπτωση, Γεννητικά κύτταρα, Μίτωση, Σπερματογένεση, Ωογένεση.